La eternaj neologismoj (eseo - parto2)

Nu, shajnas ke nia shatinda amiko kaj energia prezidanto Renato Corsetti devos labori ech pli por plu teni vivaj la arkaikajn (volapukece strangajn) formojn kun -ujo. Mi suspektas ke eble li estas la plej ofta kontribuanto al tiu ankoraua 15 %, ekz. per lia sukceso ke oni trovas la nomon Italujo sur la alloge bela broshuro de la Florenca UK.

José Antonio Vergara

Kiel sciate, ankau sur la toponomia kampo estas problemoj tute politikaj, historie kreitaj. Mi fieras ke en Esperanto oni povas malkoloniisme nomi tiun gravegan landon tiel kiel ghiaj propraj civitanoj preferas.

José Antonio Vergara

Mi ne komprenas kial kelkaj landoj rajtas sin nomi, laŭ nomo tute ne kongrua kun internacia lingvo-uzo, kaj ni, hispanoj, ne rajtas ŝanĝi tiun mucidan kaj romiecan formon "Hispan-" al "Espanj-", konsiderante ke tiu lasta formo estas multe pli simila al nomo de la lando en multaj lingvoj ol la unua.

Do, tiu argumentado pri politika ĝusteco kaj "rajto nomi sin" estas simple demagogio.

Temas pri malsimilaj situacioj. Se evidente estas parenca, etimologia rilato inter "Hispan-" kaj "Espanj-", la formo Barato estas pli-malpli komuna al pluraj el la lingvoj parolataj en tiu lando-duonkontinento kaj, plej grave, elektita de la E-lingvaj baratanoj mem post serioza esploro de la temo.

La internacia lingvouzo kiun vi mencias ne estas neutrala, almenau historie, kaj foje spegulas koloniismajn faktojn au aliajn perfortojn.

José Antonio Vergara (tre probable, miaj praavoj iam venis el Euskio, ne el Hispanio...)

Vi enkondukas tute novan kriterion, kaj krome fremdan, por esperantigo de nomoj. La ĝisnuna kriterio estas simple lingva: oni prenu la radikon kiu sukcesis internaciiĝi. Vi apogas politikan kriterion preni la radikon kiun decidas minoritato.

Eĉ se la politika grundo ŝajnas apoginda, mi preferas ke lingvaj aferoj restu lingvaj. Miksi politikon kaj lingvon estas tre favorata ludo de naciistoj, kiun mi rifuzas ludi. Tamen, se oni devigas min ludi, mi postulas ke mia lando estu nomata Espanjo.

Rilate al via komento pri Eŭskujo: loĝantoj en Eŭskujo estas dividitaj pri sia memdifino kiel memstara lando aŭ kiel regiono de aliaj landoj. Sed subite aperas S-ro Bergara(*), fremdulo, kiu arogas al si la rajton decidi por ili, nur pro tio ke liaj praavoj eble estis eŭskoj. Ridinde!

(* Por esti konsekvenca al via eŭska deveno, vi devus ŝanĝi la formon de via nomo al Bergara)

Nu, nek mi estas la enkondukanto nek tiu kriterio vere novas. Mi nur emas kompreni, respekti kaj subteni la proponon kaj ekuzon de la E-lingvaj baratanoj mem (ja minoritato che ni, se tio entute havas ian sencon au gravecon ene de lingvokomunumo ekstreme minoritata mondskale ...). Mi opinias ke kuraghaj elpashoj tiaj richigas la lingvon kaj atentigas nin i.a. pri alidevenaj toponimioj. La samo validas ekz. pri la nomo Kimrio.

La interrilato lingvo-politiko kaj pli amplekse lingvo-socio ne estas, kompreneble, simple "ludo de naciistoj", sed male tre grava aspekto de la homa fenomeno lingvo, kun tre diversaj kaj kompleksaj esprimoj, kiujn esploras seriozaj studbranchoj, nome lingvosociologio, socilingvistiko, ktp. Vi certe rajtas postuli ke "lingvaj aferoj restu lingvaj" sed, neeviteble, almenau la problemeto "nomoj de gentoj kaj landoj en Esperanto" potenciale plu tushos (je via gheno) la politikajn au socihistoriajn flankojn de la afero; unu el la lastaj spertoj estas la ghustigo koreoj/Koreio.

Mi ne arogas al si nenian rajton koncerne la loghantojn de Euskio (nek komprenas kial vi tiom chagrenite shajnigas min tiel...). Nur sekvi tre atente kaj solidare subteni la klopodojn pace solvi tiun konflikton, jen tio kion mi povas fari rilate regionon/landon el kie -mi supozas- miaj praavoj iam venis en Sudamerikon. Mi jam sciis ke lau la nuna ortografio de la euskaj nomoj Vergara skribatas Bergara (dankon chiel ajn pro via afabla atentigo), kaj ech pli : mia dua familinomo (Olavarría) nun tie estas Olaberría, kaj kurioze temas pri vilagheto 20 Km for el Bergara ... Eble vi scias ke la fama verkisto Miguel de Unamuno iam diris ke Chilio kaj la Jesukompanio estas la du plej gravaj kreajhoj de la euska popolo ...

José Antonio Vergara

Pardonon ! mi jhus skribis la jenan eraran frazon "mi ne arogas al si nenian rajton ..". Kompreneble mi celis "mi arogas al si nenian rajton ...".

José Antonio Vergara

Mi ne intervenus pri tiu chu ofte diskutita temo, se mi ne rimarkus, ke kaj la apoganto kaj la opozicianto shajnas miskompreni la kialon de la shangho de "Hindujo/Hindio" al "Barato", kaj shajnas pensi, ke propono shanghi la nomon "Hispanujo/Hispanio" al "Espanjo" estus iunivele samspeca propono. Se la esperantista komunumo restintus fidela al "ujo" kaj do konservus la formon "Hindujo", ne ekzistus problemo. Bedaurinde, la vastighinta formo "io" kondukis al la ekuzo de "Hindio" por la respubliko, en kiu ekzistas dudek tri oficialaj lingvoj, inter kiuj la hindia estas nur unu, minoritata lingvo, por kiu iuj homoj deziras la statuson de nacia lingvo. Tiun deziron kontrauas multaj homoj en nia lando. Tial, se en Esperanto restas vaste uzata tiu chi erariga formo "Hindio", tiuj baratanoj, al kiuj ni volas instrui Esperanton, nepre (kaj ne malprave) pensos, ke la lingvo Esperanto havas agordojn neneutralajn, kiuj kongruas kun la preferoj de tiuj, kiuj volus doni al la hindia la statuson de unusola nacia lingvo en nia lando. Fakte multaj esperantistoj nenion scias pri nia lando au ghiaj lingvoj kaj ne volas esti neneutralaj pri niaj enlandaj aferoj. Bedaurinde, tion ne komprenas tiuj baratanoj, al kiuj oni volas instrui lingvon kun neneutralaj agordoj. Tial necesas shanghi la agordojn, kaj enkonduki neutralan nomon. Pro tio la propono Barato. Mi timas, ke debatantoj por au kontrau la demando, kiuj ne scias chi tion, kontribuas al la miskredo, ke la propono Barato estus ial simple kontraukoloniisma. Ghi estas solvo de grava problemo. Mi tre deziras, ke pli kaj pli da esperantistoj konsciu, ke tiu problemo ekzistas che la nomo Hindio, kaj ke ili devus ghin eviti. La fakto, ke tiaj gravuloj kiel Trevor Steele kaj Humphrey Tonkin ne chesis uzi la formon Hindio, persone dolorigas min.

Probal Das^gupto

Dankon pro la klarigo. Analoge, en la hispana lingvo la neinformitaj personoj erare nomas la loghantojn de Barato "hindues" char la pli ampleksa vorto indios kutime uzatas (nur) por la amerikaj indighenoj. Kompreneble tio originighis pro la erara konkludo de Kolumbo mem, kiam li supozis esti jhus trovinta alian vojon al la India (1492). La pli edukitaj hispanlingvanoj konscias ke en Barato estas aliaj religioj krom hinduismo.

Mi ne sugestis ke la nomo Barato mem estis elektita pro kontraukoloniismaj kialoj. Fakte en mia dua chi-tema mesagho legeblas, koincide kun via scienda informo, ke "la formo Barato estas pli-malpli komuna al pluraj el la lingvoj parolataj en tiu lando-duonkontinento kaj, plej grave, elektita de la E-lingvaj baratanoj mem post serioza esploro de la temo". Per mia reago, mi nur volis substreki la dezirindecon de la respektema ekuzo far europlingvanoj de formo tia. Mi celis la mensan europcentrismon, kiu iel estas novkoloniisma, char neatenta al la lingvouzo kaj argumentoj de la plej koncernitaj.

José Antonio Vergara