La malĝusta leciono

Unu el miaj plej fruaj spertoj de komencanto pri la vera uzado de Esperanto estis katastrofa. En la letero kiun mi sendis al la usona ĉefdelegito de UEA, por klarigi kial mi volas fariĝi delegito, mi diris ke mi volas "elkaliforniigi Esperanton". Mi volis diri ke mi celas kreskigi la Esperanto-movadon de Kalifornio (kie ĝi estis tre forta) al la cetero de Usono. Mi ricevis akran leteron, kiu atakis min pro mia terura kaj insulta sugesto.

Se tio estus mia nura sperto pri Esperanto, verŝajne mi ne plu esperantistus. Sed mi havis ankaŭ aliajn spertojn, pli bonajn. Mi daŭre lernis Esperanton kaj finfine eĉ fariĝis delegito. Sed mi lernis gravan lecionon: estas malicaj homoj ĉie. Mi lernis tion same kiel juna konato, kiu estis perfortita ĉe kvakera preĝkunveno. Tio ke iu lernis Esperanton, ankoraŭ ne signifas ke tiu estas sindona kredanto de paca dialogo.

Lastatempe tamen zorgigas min pensi ke mi lernis malĝustan lecionon.

Post dudekjara sperto kun eksterlandaj esperantistoj, mi trovas ke spertuloj zorgas ne salti tro rapide al konkludoj pri tio, kion diras fremdaj samideanoj. Kiam homo diras ion, kio ŝajnas eksterordinara aŭ freneza, spertuloj ĝenerale ne tuj juĝas, sed demandas plu por esti certaj ke ili bone komprenas kion tiu vere volas diri. Ili scias ke multaj Esperanto-parolantoj parolas la lingvon nur kiel komencanto aŭ progresanto.

Samtempe, malgraŭ la evidenta kolapso de la tuta organzita Esperanto-movado, en ĉiu Esperanto-organizaĵo al kiu mi iam apartenis, estas fundamenta kaj profunda kontraŭado kaj malamo al iu ajn kiu proponas ŝanĝojn. Humphrey Tonkin diversloke priskribis ĝin tiel ĉi:

Neniu nefrenezulo, kiu spektis deproksime la lastatempajn interbatalojn en la sino de la Akademio (kiel ĉiu alia Akademiano, mi konsideras min la sola nefrenezulo en tiu grava instanco), povus eviti la konkludon, ke pluraj niaj homoj eĉ ne lernis la bazajn lecionojn de interpersona konduto, aŭ ke ili ilin lernis kaj ignoras, ĉar la sola maniero plivalorigi sin mem estas per kreo de maksimuma konfuzo kaj konflikto inter aliaj.

Ni havas iel similajn problemojn en mia loka urbeta estraro. Estas diraĵo en la angla ke "Okdek elcentoj de sukceso estas la partopreno mem." Unu aldonaĵo al tiu regulo estas ke frenezaj homoj, kiuj havas nenion por fari krom malici, ĉiam povas partopreni ĉion. En Esperantujo, tiu ĉi problemo estas speciale grava, ĉar nia komunumo deziregas novajn varbitojn, kaj tial niaj postuloj por novaj membroj estas ofte tro malaltaj.

Esperantistoj ankaŭ emas esti individuemaj - eĉ ikonoklastaj. Ilin ne regas la ĉiutagaj kutimoj - precize tial ili pretis lerni Esperanton, spite la ceteran homaron. Lastajare, en komento al mia artikolo Supreniro kaj malfalo de Esperanto mi skribis la jenon:

Laŭ mia sperto, gvidi Esperantan organizaĵon estas tre malfacila, ĉar esperantistoj tute ne konsentas - nek pri celoj nek pri peroj. Estas pli malfacile ol peli katojn. Estas kiel kune peli bradipon, hirundon, histrikon, erinacon, kaj limakon. La bradipo volas dormi. La hirundo jam estas for. La histriko ĵetas pinglojn ĉie. La erinaco fariĝas pilko. Kaj la limako simple sekvas sian propran vojon kaj tute ne atentas la aliajn. Kion ajn vi faras kiel gvidanto levas ĥoruson de malfeliĉaj - eĉ koleraj - voĉoj. Nur se vi faras nenion, plej malmultaj plendos.

Tiu ĉi problemo, ke multaj gvidantoj elĉerpiĝas kaj rapide eltrovas ke la nura maniero eskapi la plendadon de la aliaj estas fari nenion, estas ĉiea en ĉiuj el niaj organizaĵoj. La vere kapablaj el ni plej ofte rezignas kaj lasas la organizaĵojn al la frenezuloj. La frenezuloj daŭre partoprenas - ĉar ili estas frenezaj kaj havas nenion pli bonan por fari. Kaj jen mi venas al tio, kio vere zorgigas min.

Unue, mi timas ke mi estas unu el la frenezuloj. Certe, ĉiuj kiuj ne parolas Esperanton jam taksas min freneza, ĉar mi malŝparas mian vivon je tiu ĉi mortinta lingvo - sen eĉ konsideri la problemon barakti kun la frenezuloj cele la plibonigon de nia "komunumo".

Tio, kio plej zorgigas min tamen, estas ke la problemo temas Esperanton mem. Eble ni nur imagas ke Esperanto funkcias tiel bone. Eble la kialo ke niaj organizaĵoj malsukcesas temas precize tion ke ni ne vere sukcesas komuniki pro mankoj de Esperanto mem. Iu ajn, kiu rigardas la Esperanto-movadon de ekstere devus esti vere vespertmerde freneza por imagi ke niaj organizaĵoj iel montras la interkomprenon kiun oni bezonas por, ekzemple, la Unuiĝintaj Nacioj. Kaj mi zorgas ke tio ja estas la leciono kiun mi devus esti lerninta antaŭ tiom da jaroj.

Konvinku min ke mi malpravas.

Steven Brewer